Wat is dementie?

Wat is dementie?

Dementie is een verzamelnaam voor meer dan 50 verschillende ziektes in de hersenen.
Deze ziektes maken het moeilijker om dingen te onthouden, te begrijpen of te doen.
Ook herkenning van mensen of situaties kan moeilijker worden.

Hoe iemand verandert, is bij iedereen anders.
De ene persoon wordt vooral vergeetachtig.
De ander verandert meer in gedrag of heeft moeite met taal.

� Merk je iets bij jezelf of iemand anders? Dan is het goed om dit bespreekbaar te maken.
Dat hoeft niet meteen iets ernstigs te zijn.
Een huisarts kan helpen om duidelijkheid te geven.

� De 10 meest voorkomende vormen van dementie

Hieronder lees je in eenvoudige taal over de vormen die het vaakst voorkomen.
Na dit lijstje vind je ook minder bekende vormen van dementie.

1. Ziekte van Alzheimer

Vaak merk je dit als eerste aan vergeetachtigheid.
Mensen weten bijvoorbeeld niet meer wat ze net gegeten hebben of raken de weg kwijt.
Deze vorm komt het meest voor vanaf 65 jaar.

2. Vasculaire dementie

De hersenen krijgen minder zuurstof door problemen met de bloedvaten.
Mensen denken trager of reageren anders.
Soms merk je plotselinge achteruitgang, soms gaat het stap voor stap.

3. Lewy body dementie

Mensen wisselen sterk in helderheid en aandacht.
Ze kunnen dingen zien die er niet zijn (hallucinaties).
Bewegingen worden vaak trager of stijver.

4. Frontotemporale dementie (FTD)

Vooral het gedrag of taalgebruik verandert.
Mensen zeggen of doen dingen die niet bij hen passen.
Komt meestal voor tussen de 40 en 65 jaar.

5. Parkinsondementie

Komt voor bij mensen die al Parkinson hebben.
Denken gaat langzamer en plannen wordt moeilijker.
Het geheugen blijft soms nog een tijdje goed.

6. Korsakovsyndroom

Het geheugen is ernstig beschadigd.
Mensen vullen gaten onbewust op met verzinsels.
Komt vooral voor bij langdurig alcoholgebruik in combinatie met vitamine B1-tekort.

7. Creutzfeldt-Jakob dementie

Een zeldzame en snel verlopende vorm.
Beweging, gedrag en denken veranderen snel, vaak binnen enkele maanden.

8. Gemengde dementie

Twee vormen tegelijk, meestal Alzheimer en vasculaire dementie.
Zowel geheugen als denken gaan achteruit.
Komt vaak voor bij oudere mensen.

9. Normale druk hydrocefalus (NPH)

Mensen lopen houterig, worden vergeetachtig en kunnen moeite krijgen met plassen.
Soms is dit goed te behandelen met een drain.
Komt vooral voor bij mensen boven de 60 jaar.

10. Hiv-gerelateerde dementie

Komt voor bij mensen met vergevorderde hiv/aids.
Mensen kunnen in de war raken en hun gedrag verandert.
Vaak bij jongere mensen onder de 60 jaar.

� Minder bekende vormen van dementie

Deze vormen komen minder vaak voor, maar het is goed om ze te kennen:

• Posterior corticale atrofie (PCA)
  Problemen met zien of ruimtelijk inzicht.

• Progressieve supranucleaire paralyse (PSP)
  Moeite met bewegen en kijken.

• Multisysteematrofie (MSA)
  Lijkt op Parkinson, met klachten zoals een lage bloeddruk.

• Huntingtondementie
  Erfelijke ziekte met onwillekeurige bewegingen en gedragsveranderingen.

• Tangle-only dementie
  Komt soms voor bij zeer oude mensen. Alleen geheugenverlies, zonder andere kenmerken van Alzheimer.

• Dementie bij MS
  Soms bij mensen met vergevorderde multiple sclerose.

• Chronisch traumatische encefalopathie (CTE)
  Na herhaald hoofdletsel, zoals bij bepaalde sporten.

• Epilepsie-dementie
  Soms bij langdurige of onbehandelde epilepsie.

• Auto-immuun dementie
  Een zeldzame vorm die soms te behandelen is.

• Dementie door een hersentumor
  De klachten hangen af van de plaats van de tumor.

�️ Wat kun je doen bij twijfel?

Merk je veranderingen bij jezelf of iemand anders? Denk aan vergeetachtigheid, veranderend gedrag of het verliezen van overzicht?

Dan is het goed om het bespreekbaar te maken. Het hoeft niet altijd dementie te zijn. Soms is er iets anders aan de hand — en dat is dan vaak wél behandelbaar.

Ga bij twijfel altijd naar de huisarts.
Een arts kan onderzoek doen, uitleg geven of doorverwijzen. Wacht niet te lang als je je zorgen maakt.

ℹ️ Belangrijk om te weten

Deze informatie is bedoeld als algemene uitleg. Ik ben geen arts of medisch specialist. Ik stel geen diagnose en geef geen medisch advies. Voor onderzoek, diagnose of behandeling moet je altijd contact opnemen met een arts of zorgprofessional.