Wat neem je over – en wat laat je liggen?
De herfst is begonnen. Bladeren dwarrelen naar beneden. De natuur laat los wat niet meer nodig is. Soms zacht en bijna onzichtbaar, soms ineens in een regen van goud en rood.
Het is een beeld dat herinnert aan een vraag waar je als mantelzorger steeds weer voor staat: wat neem je over – en wat laat je liggen?
Rollen verschuiven
Wanneer dementie een rol speelt, verandert het dagelijks leven. Je partner of ouder kan bepaalde dingen niet langer zelf. Dat vraagt om keuzes.
Sommige zaken móét je overnemen: medicatie, veiligheid, financiën. Andere dingen kun je laten liggen, zodat de ander eigen regie en betekenis behoudt. Kleine keuzes, handelingen, gewoontes of rituelen.
Het evenwicht hierin is niet eenvoudig. Te veel overnemen maakt iemand klein en afhankelijk. Te weinig overnemen kan juist onveilig voelen. En vaak zit daar ook jouw eigen vraag achter: doe ik het wel goed?
Daaronder zit vaak nog iets anders: de angst om de controle los te laten. Want zolang jij alles in de hand houdt, lijkt het veilig. Maar loslaten kan juist ruimte geven – voor de ander én voor jezelf.
Kleine voorbeelden
De balans zit soms in iets kleins.
Samen de tafel dekken: jij zet de borden neer, de ander legt de lepels. Misschien liggen ze verkeerd om. Of er liggen twee vorken bij één bord en twee messen bij het ander.
Is dat een probleem? Soms niet. Het kan lucht geven om het gewoon zo te laten. Maar soms wel. Als iemand een mes als vork gebruikt en in de mond steekt. Of als wisselen spanning oproept, omdat ruilen niet meer lukt.
En dan komt het moment waarop jij moet kiezen: corrigeer je het meteen, laat je het voor wat het is, of kijk je rustig wat er nu echt nodig is?
Je kunt streng verbeteren. Je kunt zachtjes overnemen. Of je kunt nuchter afwegen of het in dit moment belangrijk is. Geen van die reacties is verkeerd – maar het helpt als je ziet dat er vaak ook angst meespeelt. Angst dat het fout gaat. Angst dat je loslaat en de controle verliest.
Jouw reflectie als mantelzorger
Misschien helpt het om jezelf af en toe twee vragen te stellen:
Je hoeft niet alles zelf te dragen. Soms is het genoeg om te zien wat nog mogelijk is, en dat met zorg en aandacht een plek te geven.
Mildheid voor jezelf
Net als de herfst ons leert dat loslaten een natuurlijk proces is, mag jij ook loslaten wat niet van jou hoeft te zijn.
Je hoeft niet perfect te balanceren. Het zoeken hoort erbij. Elke dag opnieuw. En ja, dat roept soms angst op – vooral de angst om de controle los te laten.
Maar juist in dat loslaten ontdek je dat zorgen lichter kan worden, wanneer niet alles op jouw schouders hoeft te rusten.
Misschien herken jij dit ook. Waar merk jij dat je iets hebt overgenomen – en waar kies jij ervoor om juist los te laten?
